مقایسه وضعیت ایمنی معادن در ایران با استانداردهای جهانی نشان میدهد که فاصله قابلتوجهی وجود دارد، درحالیکه در سطح جهانی، فناوریهای پیشرفته و سیستمهای مدیریتی پیچیده برای افزایش ایمنی بهکار گرفته میشوند، در ایران هنوز با مشکلات اساسی مانند کمبود تجهیزات ایمنی اولیه و عدمرعایت استانداردهای پایه مواجه هستیم.
یکی از مهمترین تفاوتها، نحوه برخورد با مساله ایمنی است. در کشورهای پیشرفته، ایمنی بهعنوان یک سرمایهگذاری ضروری و بلندمدت درنظر گرفته میشود، درحالیکه در ایران به گفته کارشناسان، هنوز بهعنوان یک هزینه اضافی به آن نگاه میشود. استفاده از فناوریهای نوین نیز یکی دیگر از تفاوتهای اساسی است.درحالیکه در معادن پیشرفته جهان، سیستمهای هوشمند پایش و کنترل، روباتیک و اتوماسیون بهطور گسترده مورداستفاده قرار میگیرند، در ایران هنوز از تجهیزات و روشهای قدیمی استفاده میشود. نظام آموزشی و فرهنگ ایمنی نیز تفاوت چشمگیری دارد. در کشورهای پیشرفته، آموزش مداوم و ایجاد فرهنگ ایمنی در اولویت قرار دارد، اما در ایران به گفته کارشناسان، هنوز آموزشها سطحی و ناکافی است و فرهنگ ایمنی بهخوبی نهادینه نشدهاست.
همچنین سیستم مدیریت ریسک در معادن ایران در مقایسه با استانداردهای جهانی، ضعیفتر عمل میکند، درحالیکه در کشورهای پیشرفته، ارزیابی مداوم ریسک و اجرای اقدامات پیشگیرانه بخش جداییناپذیر عملیات معدنی است. در ایران این فرآیند اغلب بهصورت سطحی و غیرسیستماتیک انجام میشود. علاوهبر این، مساله تامین مالی برای بهبود ایمنی نیز چالش بزرگی در صنعت معدن ایران است، درحالیکه در کشورهای پیشرفته، سرمایهگذاری در ایمنی بهعنوان یک اولویت اقتصادی درنظر گرفته میشود، در ایران به دلیل مشکلات اقتصادی و فشارهای مالی، اغلب این بخش با کمبود بودجهمواجه است. نکته قابلتوجه دیگر، تفاوت در سطح مکانیزاسیون و اتوماسیون معادن است. در کشورهای پیشرفته، استفاده از ماشینآلات پیشرفته و سیستمهای اتوماتیک، خطرات ناشی از حضور مستقیم انسان در محیطهای خطرناک را کاهش دادهاست، اما در ایران، هنوز بسیاری از فعالیتهای معدنی بهصورت سنتی و با حضور مستقیم نیروی انسانی انجام میشود که این امر ریسک حوادث را افزایش میدهد.
در زمینه قوانین و مقررات نیز تفاوتهای قابلتوجهی وجود دارد. در کشورهای پیشرفته، قوانین سختگیرانهای برای ایمنی معادن وجود دارد و مجازاتهای سنگینی برای شرکتهایی که این قوانین را نقض میکنند درنظر گرفتهشدهاست، اما در ایران، بهرغم وجود قوانین، اجرا و نظارت بر آنها اغلب با چالشهایی روبهروست.
با توجه به این تفاوتها، کارشناسان معتقدند که برای ارتقای سطح ایمنی در معادن ایران، نیاز به یک برنامه جامع و بلندمدت وجود دارد. این برنامه باید شامل بهروزرسانی قوانین و مقررات، سرمایهگذاری در فناوریهای نوین، ارتقای سطح آموزش و مهارت کارکنان، بهبود سیستمهای مدیریت ریسک و ایجاد فرهنگ ایمنی در تمام سطوح صنعت معدن باشد، همچنین همکاری بینالمللی و استفاده از تجربیات کشورهای پیشرو در زمینه ایمنی معادن میتواند به ارتقای استانداردها در ایران کمک کند. این همکاریها میتواند شامل تبادل دانش و فناوری، برگزاری دورههای آموزشی مشترک و انجام بازرسیهای مشترک باشد. در نهایت، باید توجه داشت که بهبود ایمنی در معادن نهتنها یک ضرورت انسانی، بلکه یک سرمایهگذاری اقتصادی هوشمندانه است. کاهش حوادث و افزایش ایمنی میتواند به افزایش بهرهوری، کاهش هزینههای ناشی از حوادث و بهبود وجهه صنعت معدن کشور کمک کند. با تلاش همهجانبه و اراده جدی برای تغییر، میتوان امیدوار بود که صنعت معدنکاری ایران به سطح قابلقبولی از ایمنی و استانداردهای جهانی دستیابد.
با توجه به این تفاوتها، کارشناسان معتقدند که برای ارتقای سطح ایمنی در معادن ایران، نیاز به یک برنامه جامع و بلندمدت وجود دارد. این برنامه باید شامل بهروزرسانی قوانین و مقررات، سرمایهگذاری در فناوریهای نوین، ارتقای سطح آموزش و مهارت کارکنان، بهبود سیستمهای مدیریت ریسک و ایجاد فرهنگ ایمنی در تمام سطوح صنعت معدن باشد، همچنین همکاری بینالمللی و استفاده از تجربیات کشورهای پیشرو در زمینه ایمنی معادن میتواند به ارتقای استانداردها در ایران کمک کند. این همکاریها میتواند شامل تبادل دانش و فناوری، برگزاری دورههای آموزشی مشترک و انجام بازرسیهای مشترک باشد. در نهایت، باید توجه داشت که بهبود ایمنی در معادن نهتنها یک ضرورت انسانی، بلکه یک سرمایهگذاری اقتصادی هوشمندانه است. کاهش حوادث و افزایش ایمنی میتواند به افزایش بهرهوری، کاهش هزینههای ناشی از حوادث و بهبود وجهه صنعت معدن کشور کمک کند. با تلاش همهجانبه و اراده جدی برای تغییر، میتوان امیدوار بود که صنعت معدنکاری ایران به سطح قابلقبولی از ایمنی و استانداردهای جهانی دستیابد.