09 دسامبر 2024

مصاحبه با خبرگزاری صدا و سیما

نظارت در معادن دقیق است

سوال: آقای صمدی اساسا علت وقوع حوادث در معادن زغال سنگ چیست؟ چون مشابه اینها را در جا‌های مختلف داشتیم در رودبار، دامغان، کرمان و حالا هم در طبس؟

 صمدی: در ابتدا این حادثه غم انگیز را به جامعه زغال سنگ کشور و بازماندگان تسلیت عرض می‌کنم. معادن زغال سنگ با توجه به این که عموماً زیرزمینی هستند و در عمق زمین قرار دارند و خود زغال سنگ به طور متوسط هر تن زغال سنگ حدود ۱۰ تا ۱۲ متر مکعب با توجه به نوع زغال گاز متان دارد بگذریم که خیلی از کشور‌ها این گاز متان را استخراج می‌کنند و طبعاً اگر این گاز متان درست دقت نشود، درست ارزیابی نشود و دقیق تست نشود و سیستم‌های مانیتورینگ و سیستم‌های گاز سنج درست کار نکنند می‌تواند منجر به بروز حادثه شود و دلیل عمده این انفجارها، انفجار‌های گاز متان است ولی منتها باز انواع و دلایل مختلفی این انفجار می‌تواند داشته باشد که ممکن است معدن یک هفته تعطیل بوده گاز متان تجمع کرده، ممکن است سیستم‌های اندازه‌گیری گاز در معدن نبوده باشد. مستحضر باشید گاز متان بالای ۳ درصد احتمال انفجار دارد و بین ۵ تا ۷ درصد بهترین حالت برای انفجار را دارد در حالی که طبق شیوه نامه های ایمنی زمانی که گاز به یک درصد رسید باید معدن تعطیل شود و موارد خیلی نادر هم داریم که تصاعد آنی گاز است که مخازن گاز در لایه‌های زغال سنگ تشکیل می‌شود مثل غار‌های آهکی در لایه‌های زغال سنگ تشکیل می‌شود که عموماً این مخازن هم قابل ارزیابی نیستند، در حالت عادی تهویه به صورت طبیعی انجام می‌شود ممکن است یک دفعه به یکی از این مخازن برخورد کند که به صورت ناگهانی یکی از این مخازن گاز که فشرده شده و میلیون‌ها سال هم آنجا بوده گاز در تونل متصاعد شود و درصد گاز را از حد مجاز بالا ببرد و تمام این تحولات هم در حدود یکی دو ثانیه اتفاق می‌افتد و منجر به حادثه می‌شود.

 

 سوال: در مورد تجهیزات گفتید که باید داشته باشد، در مورد خطرناک بودن گاز متان هم گفتید، تجهیزات در معادن به هر حال باید به روز باشد و استفاده شود اینکه از این تجهیزات استفاده می‌شود یا نه و اینکه چگونه استفاده می‌شود با کدام دستگاه است؟

 صمدی: تجهیزات معادن زغال سنگ یک تجهیزات منصوب در معادن زغال سنگ هستند که الزاماً باید ضد گاز باشند این یک اصل است در معادن زغال سنگ و قطعاً بدون مجوز ضد گاز بودن شما هیچ تجهیزات برقی را نمی‌توانید وارد معدن زغال سنگ بکنید، یک سری تجهیزات انفرادی هم داریم که این را خود کارگر باید همراه خودش ببرد از قبیل ماسک، کلاه، خود نجات و بقیه تجهیزات و طبیعتاً این تجهیزات هم عمدتاً تجهیزات وارداتی هستند یعنی با توجه به اینکه تولید زغال سنگ در کشور ما خیلی محدود است عموماً صرف نمی‌کند اینها ساخت داخل شوند عموماً وارداتی هستند و طبعاً نیاز به این است که از خارج وارد بشوند این تجهیزات بعد از مدتی عمرشان سر می آيد مثلاً یکی از مهمترین تجهیزات گازسنج‌ها هستند که خیلی نقش تعیین کننده‌ای در معادن زغال سنگ دارند مجموع اینها را  باید  دستگاههای نظارتی پیگیری کنند.

 سوال: الان رویش نظارت و پیگیری می‌شود؟

 صمدی: معادن زغال سنگ با توجه به حساسیت‌هایی که دارد خودمان در انجمن خیلی، چون بالاخره با سایر معادن فرق می‌کند خطرهای خیلی گسترده‌ای دارد؛ بر اساس تفاهم نامه‌ای که با سازمان نظام مهندسی منعقد شده معمولاً سالی یک یا دو بار کل معادن زغال سنگ کشور با یک چک لیستی می‌آیند و بررسی می‌شوند این تجهیزات را بررسی می‌کنند اگر نقطه ضعفی داشته باشند معادن تعطیل می‌شوند حتی سال گذشته یک تعداد از معادن را به دلیل همین مشکلات تعطیل کردند در هر صورت نظارتی می‌شود در حد شیوه نامه هایی که در کشور ما وجود دارد، ببینید دنیا ممکن است شیوه نامه هایش متفاوت باشد با توجه به سطح فناوری که دارد به کار می‌گیرد، سط فناوری کشور ما یک سطح خاصی است با توجه به آن شرایط، قوانین و مقررات به اندازه کافی هم وجود دارد یعنی اگر تمام این قوانین و مقررات به دقت رعایت شود و خطایی در آن نباشد طبعاً نباید حادثه‌ای هم اتفاق بیفتد.

 سوال: مورد نظارتی که گفتید در قانون هم آمده است هم وزارت صمت و هم وزارت کار مکلف است و هم اینکه وزارت صمت می‌تواند از سازمان نظام مهندسی هم برای آنها در این قضیه استفاده کند، این نظارت درست انجام می‌شود یا خیر؟

 صمدی: در هر صورت ببینید من سایر معادن را مطلع نیستم  ولی در معادن زغال سنگ می‌توانیم بگوییم به نسبت نمره خوبی می‌گیرد گزارش‌هایش را برای ما می‌فرستند بعضاً حتی نمایندگانی از ما در این نظارت‌ها هستند.

 سوال: یعنی این نظارت‌ها برای معادن سختگیرانه است؟

 صمدی: در هر صورت، چون ببینید این نظارت مکتوب می‌شود صورتجلسه می‌شود نزدیک ۱۴۰ پارامتر در معادن زغال سنگ هستند که اینها چک می‌شود و نهایتاً امضا می‌کنند، اگر یک مورد در اینها خلاف چک شده باشد یک هفته بعد حادثه یا مشکلی اتفاق بیفتد افرادی که نظارت کردند باید پاسخگو باشند لذا عموماً نظارت‌ها نظارت دقیق و خوبی است.

 سوال: این چک لیست‌ها حتماً هست دیگه، به هر حال برای اینکه به آنها رجوع شود.

 صمدی: بله حتی این معدنی که در آن این اتفاق افتاد اولاً بد نیست که بگوییم این معدن تقریباً جزو معادن خیلی خوب کشور بود جزو معادنی بود که ۳۰ سال سابقه داشت حدود ۱۷۰۰ نفر در آن کار می‌کردند و جزو معادن نمونه‌ای بود که تمام مقررات و شیوه نامه های ایمنی را رعایت می‌کرد، کادری که در این معدن بود از نظر ایمنی و از نظر مهندسی تقریباً می‌شود گفت شاید در یکی دو تا معدن در این حد ما دقت و سخت‌گیری را داشتیم. من حدود ۱۰،۱۵ سال اخیر که این چک لیست‌ها را نگاه کردم حتی یک مورد هم من اخطار در این معدن ندیدم مثلاً بگویند تهویه فلان کارگاه درست نیست یا مثلاً فلان کارگاه نگهداری اش درست نیست حتی یک مورد هم من در این معدن ندیدم.

 سوال: در این نظارت‌ها ممکن است گاهی بعضی از اشکالات را ندید بگیرند؟

 صمدی: اگر ندید بگیرند بعداً بر اثر آن ندید اتفاقی بیفتد افرادی که ۵ نفر، ۶ نفر  که این را امضا کردند باید جوابگو باشند.

 

 سؤال: این پایش ایمنی در معادن رو حالا بهش اشاره کردین که هم وزارت صمت و هم به هر حال دستگاه‌های دیگر باید به این موضوع رسیدگی بکنند نظارت داشته باشند گفته می‌شود که پرداخت حقوق ناظران فنی معادن بر عهده خود بهره بردار است آیا این موضوع منطقی است یا نه، اصلاً درست این موضوع؟

 صمدی : اجازه بدهید من یک کوچولو یک موضوعی، چون من یکی از علل بنیادی این حوادث که تا حدود خیلی زیادی مغفول مانده اگر این را در حد یکی دو دقیقه من مطرح بکنم بعد این سؤال شما را هم پاسخ می‌دهم ببینید واقعیت این است که کشور ما تا زمانی که دنبال تولید فولاد است به زغال سنگ نیاز دارد کشور ما سالانه ۴ میلیون تن زغال سنگ نیاز دارد ما هم به اندازه کافی ذخیره زغال سنگ داریم ۱۲ میلیارد تن ذخیره زمین شناسی زغال سنگ داریم تا حدود ۱۰، ۱۵ سال پیش اساس مصرف زغال کشور تکیه بر تولیدات داخلی بود و الان چند سال است این سیاست برعکس شده اساس نیاز کشور را گذاشتن بر مبنای واردات زغال سنگ و آن هم واردات زغال سنگ با یک قیمت‌های خیلی عجیب و غریب ببینید سال گذشته قیمت ۱ تن زغال داخلی بوده ۵ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان، قیمت ۱ تن زغال وارداتی قیمت تمام شده اش با ارز نیمایی نه ارز آزاد بوده ۱۵ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان یعنی ۳ برابر ببینید ما جهت بالا بردن ضریب ایمنی، جهت رسیدن به  فناوری‌های جدید، چون تجهیزات ایمنی یک موضوع است شما باید به تدریج بروید سراغ دانش فنی جدید و  فناوری های جدید، ممکن است تجهیزاتی که شما الان دارید این تجهیز ایمنی باشد ولی در دنیا تجهیزات دیگر جهت رسیدن به این‌ها جهت افزایش تولید ما با وزارت صمت سال گذشته مکاتباتی کردیم، نامه نوشتیم. گفتیم در شرایطی که ۸۰۰ میلیون دلار زغال سنگ سالانه دارد وارد کشور می‌شود و با قیمت ۳ برابر قیمت داخلی بیایید در قیمتگذاری زغال سنگ یک تجدید نظری بکنید، این قیمت را قیمت واقعی بکنید، ما نمی‌گوییم قیمت جهانی، سال گذشته قیمت تمام شده ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بود یعنی نصف قیمت زغال سنگ وارد شده.

سؤال: آقای صمدی اگر این اتفاق هم نمی‌افتاد من یادم هست ما با شما نشست اینجا داشتیم در مورد این موضوعات هم به هر حال صحبت می‌کردیم اتفاقی را که به هر حال افتاد نمی‌توانیم به این موضوعات مرتبط بکنیم، درست است اگر به هر حال رسیدگی بشود، سرمایه گذاری بیشتر انجام بشود، در بحث  فناوری ها می‌توانیم کمک بگیریم، اما به هر حال کسی که دارد آنجا بهره برداری می‌کند از همه این شرایط آگاه است دیگر می‌داند قیمت گذاری دستوری هست، می‌داند واردات صورت می‌گیرد و می‌داند همه این اتفاقات می‌افتد، با همه این شرایط آمده دارد کار می‌کند، پس ایمنی را باید حتما رعایت بکند. اگر بگوییم که، چون حالا این موارد هستش پس ایمنی را ما دوزش را بیاوریم پایین‌تر یک مقدار فکر می‌کنم در حق کارگرانی که آنجا دارند کار می‌کنند، اجحاف کردیم. بگویید در مورد این پرداخت حقوق ناظران فنی که خود بهره بردار این کار را انجام می‌دهد؟

صمدی: ببینید یک قانون است، این دستور العمل وزارت صمت است که ناظر فنی، یک وقت‌هایی شما مهندس ارشد خود آن معدن را به عنوان ناظر فنی می‌گذارید، یک وقت هایی، چون خود آن معدن ممکن است یک ناظر فنی تمام وقت نیاز نداشته باشد البته در معادن کوچک به این شکل است، در اینها معمولاً ناظر فنی را وزارت صمت معرفی می‌کند و بعد بهره بردار به این حقوق می‌دهد ولی ناظر فنی با توجه به اینکه مهر می‌زند زیر تأییدیه هایش باید آن قوانین و مقررات را رعایت بکند و باید چک بکند.

سؤال: به هر حال کسی که حقوقش را می‌دهد به هر حال این هم حالا می‌گویند آدم آن نفر است دیگر.؟

صمدی: نهایتا این یک موضوعی است ولی از آن ور هم آخر وزارت صمت هم در شرایطی نیست که مثلا بخواهد حقوق اینها را.

سؤال: سپاسگزارم از شما .آقای صمدی، ما سی ثانیه فرصت داریم جمع بندی شما را بشنویم. اولین کاری که وزارت صنعت، معدن و تجارت باید انجام بدهد برای اینکه مشابه چنین حوادثی را ما در معادن دیگر نبینیم.

صمدی: اولین کار، اولین کار اینکه اجازه بدهد تجهیزات ایمنی وارد شود ببینید من نامه‌ای که برج هفت.

سؤال: وارد کشور بشود؟

صمدی: بله.

سؤال: آیا الان ممنوعیتی دارد؟

صمدی: خیر ممنوعیت اصلاً ارز ببینید من نوشتم همانگونه که سالیانه هشتصد میلیون دلار زغال سنگ با مجوز آن وزارتخانه وارد می‌شود لطفا کمتر از ۲۰ میلیون دلار هم صرف واردات اضطراری تجهیزات معادن زغال سنگ شود، این نامه را ۱۴۰۲/۷/۲۴ نوشتم.

مجری: به هر حال باید اتفاقاتی که مشابه چنین هستش اگر می‌خواهیم نیفتد باید به اصل قانون مراجعه کنیم و قانون را رعایت بکنیم مواردی در قانون کم نیست.

https://www.iribnews.ir/00ICZG

درباره نویسنده

نوشته های مرتبط

نظری بگذارید