اساساً زغالسنگ در دنیا به‌دلیل اینکه منبع تأمین انرژی است، عنصری مهم به‌شمار می‌رود. از نظر اهمیت این نوع سوخت، در ابتدا اتحادیه اروپا، به اتحادیه زغالسنگ اروپا معروف بوده و سپس به اتحادیه زغالسنگ و فولاد اروپا تبدیل شده و پس از جنگ جهانی دوم، به اتحادیه اروپا بدل شده‌است. بنابراین باید این موضوع را در نظر گرفت که انرژی در روزگار ما نقش بسیار تعیین‌کننده ای در زندگی بشر دارد.
همچنان حدود ۵۵درصد انرژی موردنیاز دنیا را زغالسنگ تأمین می‌کند. در کشور ما منابع زغالسنگ قابل‌توجهی وجود دارد، اما به‌دلیل داشتن منابع نفتی و گازی فراوان، منبع زغالسنگ نادیده گرفته شده و این صنعت به واقع یک صنعت مغفول مانده‌است. همین موضوع باعث یک انحراف اساسی در زمینه تأمین انرژی در کشور شده‌است. گاز در جهان یک سوخت تمیز، لوکس و گران‌قیمت قلمداد می‌شود، بنابراین در دنیا کسی با گاز سیمان، گچ یا حتی فولاد تولید نمی‌کند.
برخی صنایع را با زغالسنگ تولید می‌کنند که انرژی ارزانی محسوب‌می‌شود. در کشور ما به‌دلیل استفاده بی‌رویه از گاز، یک ناترازی در میزان تولید و مصرف گاز به وجود آمده است و هم‌اکنون روزانه حدود ۲۰۰ میلیون مترمکعب در کشور ناترازی گاز داریم، چراکه تمام مصارف انرژی در کشور از طریق گاز تأمین می‌شود، در حالی که کشورها در دنیا معمولاً یک سبدی از انرژی را برای خود تعریف کرده‌اند که اگر هر یک از این منابع با مشکل برخورد کرد، کل کشور با بحران روبه‌رو نشود. همان‌گونه که در دعوای روسیه با آلمان و کشورهای اروپایی شاهد بودیم که به یک‌باره روسیه گاز خود را به‌روی اروپایی‌ها بست و اروپا را تا حدی با مشکل مواجه کرد، اما اروپا با بحران اساسی روبه‌رو نشد، چراکه اروپا ۲۵درصد از سبد خود را بر گاز متمرکز کرده بود. ایران با فرض بی‌نهایت بودن منابع گازی، حدود ۹۷ تا ۹۸درصد تأمین انرژی خود را بر این نوع سوخت متمرکز کرده است؛ از این رو گازی که روی آن تکیه کرده‌ایم، ۹۰درصد آن از عسلویه تأمین می‌شود. هیچ‌گاه مدیریت انرژی به‌درستی در کشور وجود نداشته است و پس از انقلاب تمام تأمین انرژی کشور بر گاز متمرکز شده و گاز را نیز با یارانه ۹۵درصد به مردم و صنایع داده‌اند، طبیعی است که با این روال مردم و صنایع نیز هیچ‌گونه انگیزه‌ای برای صرفه‌جویی نداشته‌اند.
نتیجه آن آلودگی شهرها، گرمایش زمین و… شده‌است. ایران باوجود اینکه کشوری صنعتی نیست، اما در تولید دی‌اکسیدکربن رتبه بالایی را به خود اختصاص داده است. بدون شک اگر روزی در دنیا بخواهند کشورهایی را که دی‌اکسیدکربن بالایی تولید می‌کنند، جریمه کنند، ایران دچار بحران خواهد شد. در ایران بیش از اندازه انرژی مصرف می‌شود، برای نمونه ترکیه همسایه ایران، تقریباً به‌اندازه ایران جمعیت دارد، هوای سرد تری نسبت به کشور ما دارد و از ما نیز صنعتی‌تر است و باوجود حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیون نفر گردشگر، ولی متوسط مصرف گاز روزانه آنها ۲۰۰ میلیون مترمکعب است، در حالی که ما یک میلیارد مترمکعب گاز مصرف می‌کنیم. تمام این شرایط به این دلیل است که باوجود گاز، جایگاه زغالسنگ در ایران بسیار مغفول مانده‌است.
سعید صمدی دبیر انجمن زغالسنگ ایران
دنیای معدن 17 بهمن 1402
